ERASMUS
Zijn filosofie
Pacifisme
Erasmus, ontsteld door de desastreuze sociale gevolgen van de vele oorlogen die tijdens zijn leven plaatsvonden, probeerde door middel van zijn brieven en boeken de vorsten er steeds opnieuw toe te bewegen om in hun respectieve landen vrede te stichten.
Dulce bellum inexpertis
La guerre paraît douce à ceux qui n’en ont pas l’expérience
Érasme, Adage n°3001 (IV, I, 1)
Kerkhervorming
Vanwege zijn houding ten aanzien van de Kerk als instituut haalde Erasmus zich felle kritiek op de hals van de traditionele theologen. Zijn boeken en zijn denkbeelden hebben de protestantse Reformatie in de hand gewerkt, waarbij hij de persoonlijke geloofsovertuiging en het effectief naleven van de evangelische waarden voorop stelde.
Toch werd Erasmus nooit protestants en hij overleed binnen de rooms-katholieke Kerk.
Verdraagzaamheid
Als Humanist was Erasmus ervan overtuigd dat men andermans denkbeelden nooit zomaar mag veroordelen, aangezien de menselijke aangelegenheden immers van nature ambigu zijn. Dit bracht hem ertoe een mensbeeld te ontwikkelen dat niet louter wordt bepaald door diens geloofsovertuiging en dat uitgaat van de vrije wil.
Eenheid van de Europese cultuur
Hij definieerde zichzelf als een wereldburger, niet gebonden aan een bepaalde plek, maar thuis in de contreien waar de cultuur en het humanisme floreerden. De twee enige gemeenschappen waarop hij zich liet voorstaan waren de ‘Republiek der Letteren’ (op te vatten als een virtueel territorium, waarbinnen geletterden en geleerden uit alle windstreken elkaar in vriendschap kunnen ontmoeten) – in dit opzicht was hij Europees! – en de christelijke Kerk.
Ego mundi civis esse cupio communis omnium vel peregrinus magis.
Ik wil een burger van de wereld zijn, met iedereen bekend of liever ieders gast.
Erasmus, Epistola 1314, V, 129, 2.
